انواع کابل
دامنه پوشش
در این مقاله می خواهیم کابل های فشار ضعیف با هادی مسی یا آلومینیومی، عایق بندی پلاستیکی، دارای حفاظ و یا زره دار که ولتاژ اسمی آن ها ۱۰۰۰/۶۰۰ ولت و به صورت نصب ثابت یا قابل انعطاف بوده را مورد بررسی قرار دهیم. در زیر به شرح مختصری از ساختار کابل می پردازیم:
انواع کابل یک یا چند عادی (تک یا کند سیمه) است به طوری که هر هادی به وسیله عایق واحدی عایق کاری شده و مجموعه هادی های عایق دار نیز در داخل یک پوشش اضافی قرار گرفته اند. هر رشته هادی عایق دار که درون کابل واقع شده باشد یک هسته نامیده می شود. برخی از کابل ها ممکن است دارای حفاظ فلزی یا همان شیلد (Shield) باشند. حفاظ فلزی از یک یا چند نوار یا لایه ای از سیم های هم مرکز یا ترکیبی از سیم ها و نوار هم مرکز تشکیل یافته است. غلاف یا Sheath هم که پوشش بیرونی سیم می باشد، در واقع از یک لوله درز جوش مسی، سربی یا آلیاژ سربی تشکیل شده که به نحو نسبتاً محکمی رشته سیم های کابل را احاطه کرده است. پوشش دیگری به نام زره یا آرمور (Armour) برای کابل ها وجود دارد که از رشته سیم های گرد یا تخت و یا نوارهای فولادی گالوانیزه یا مسی قلع اندود شده یا آلومینیومی یا آلیاژ آلومینیومی تشکیل و به منظور استحکام بیشتر در برابر آسیب رسانی احتمالی نیروهای مکانیکی در هنگام نصب و بهره برداری در کابل پیش بینی می شود.
از دیگر مشخصه های کابل می توان به ولتاژ اسمی آن اشاره کرد. ولتاژ نامی کابل ولتاژی است که کابل برای آن طراحی شده و آزمون های الکتریکی بر اساس آن انجام می شود. ولتاژ اسمی به صورت U۰/U بر حسب ولت بیان می شود.
U۰ مقدار موثر (r.m.s) ولتاژ بین هر هادی عایق دار و زمین (پوشش فلزی کابل یا هر پوشش دیگر) می باشد.
U مقدار موثر (r.m.s) ولتاژ بین هر دو فاز یک کابل چند سیمه یا سیستمی از کابل های تک سیمه می باشد.
Um مقدار حداکثر بالاترین ولتاژ سیستم است که کابل برای کار در آن در نظر گرفته شده است. در یک سیستم جریان متناوب، ولتاژ اسمی سیم یا کابل باید حداقل برابر با ولتاژ نامی سیستم باشد ک سیم یا کابل برای کار در آن در نظر گرفته شده است. شرط نامبرده برای هر دو مقدار ولتاژهای U و U۰ باید رعایت شود. در یک سیستم جریان مستقیم، ولتاژ نامی سیستم نباید بیش از ۵/۱ برابر ولتاژ اسمی سیم یا کابل باشد.
مشخصات فنی و موارد کاربرد کابل
استانداردی مورد تایید کشور ما DIN VDE می باشد که بر اساس آن نشانه های مربوط به کابل را در زیر معرفی می نماییم.
به عنوان مثال NYY-J 12×۱.۵ RE 0.6/1 KV به معنای کابل با عایق پی وی سی غلاف پی وی سی با هسته علامت گذاری شده سبز-زرد، شامل ۱۲ هسته با
سطخ مقطع اسمی ۵/۱ میلی متر مربع، هادی مفتولی با مقطع گرد و ولتاژ اسمی ۱/۶/۰ کیلو ولت می باشد.
در نطر داشته باشید که کابل های فشار ضعیف را می توان بر اساس کابرد و موارد مصرف به سه نوع کابل های زمینی، هوایی و مخصوص طبقه بندی نمود. در این جا ما به توضیح برخی از کابل های زمینی می پردازیم.
مشخصات فنی و موارد کاربرد انواع کابل های زمینی
کابل زمینی کابلی است که مستقیماً در زیرزمین یا در کانال پیش ساخته یا در شفت (Shaft) و یا در لوله قابل نصب است. میزان جریان مجاز کابل های زمینی به شرایط نصبریال درجه حرارت محیط و تعداد کابل ها بستگی دارد.
مشخصات کابل های زمینی با عایق بندی پلاستیکی
کابل های توزیع نیرو فشار ضعیف با ولتاژ ۱/۶/۰ کیلو ولت طراحی و ساخته می شوند. همچنین در این نوع کابل ها گستره حرارت در نصب ثابت از ۴۰- تا ۷۰+ سانتی گراد و حرارت مجاز اتصال کوتاه تا ۵ ثانیه برابر ۱۶۰ درجه سانتی گراد است.
انواع کابل های NYY و NAYY
کابل NYY دارای هادی مسی و کابل NAYY دارای هادی آلومینیومی می باشد. در کابل های یک سیمه، هادی با رشته های مسی یا آلومینیومی نرم شده است که مقطع آن یا قطاعی (سه گوش) بوده و با مواد پلاستیک عایق می شود. سیم های عایق شده پس از تابیدن برای گرد شدن مقطع در داخل ماده پر کننده قرار می گیرند. در کابل ها با هادی سه گوش به دور کابل نوار پلاستیکی پیچیده می شود و کابل با ماده پی وی سی غلاف می گردد. ابن نوع کابل ها را می توان برای کابل کشی در زیرزمین، در آب، داخل ساختمان، در کابل های پیش ساخته، در فضای آزاد، در نیروگاه ها و برای تابلوهای صنعتی و توزیع و نیز در شبکه های مشترکین مورد استفاده قرار داد مشروط بر آن که خطر آسیب دیدگی مکانیکی وجود نداشته باشد.
ولتاژ اسمی و جریان مجاز ولتاژ اسمی برای کابل های فشار ضعیف در سیستم سه فاز برابر یک کیلو ولت و در سیستم تک فاز (جریان متناوب) در حالت عایق بندی شدن هادی های دو فاز برابر ۲/۱ کیلو ولت و در حالت زمین شدن هادی یک فاز مساوی ۶/۰ کیلو ولت خواهد بود. ولتاژ بین هادی های یک سیستم انرژی الکتریکی یا بین یک هادی و زمین تحت شرایط مشخص و در مدت زمان معینی از کار مداوم سیستم را ولتاژکار می نامند. حداکثر ولتاژ کار مجاز در سیستم سه فاز برابر ۲/۱کیلو ولت و در سیستم تک فاز (جریان متناوب در حالت عایق بندی شدن هادی های دو فاز) برابر ۴/۱ کیلو ولت و در حالت زمین شدن هادی یک فاز مساوی ۷/۰ کیلو ولت
خواهد بود. کابل های فشار ضعیف با ولتاژ اسمی ۱/۶/۰ کیلو ولت را می توان درسیستم های جریان مستقیم مورد استفاده قرار داد که در این صورت حداکثر ولتاژ کار هادی/هادی یا هادی/زمین نباید از ۸/۱۸ کیلو ولت تجاوز کند.
برای مشخص و تعیین کردن قابلیت بار یا جریان مجاز کابل های مختلف فشار ضعیف باید از جداول مخصوص کمک گرفت. همچنین نصب هر یک از کابل ها با توجه به مشخصاتشان متفاوت است که در مقالات بعدی به نحوه نصب آن ها خواهیم پرداخت.
